ΚΕΡΑΜΙΚΗ
ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΚΕΡΑΜΙΚΗ
Η Κίνα συγκαταλέγεται στις χώρες με τους αρχαιότερους πολιτισμούς στον κόσμο. Καλύπτει μία τεράστια και ποικίλη γεωγραφικά έκταση, η δε ιστορία της διαμορφώθηκε με την συνεχή εναλλαγή διαφόρων δυναστειών, το όνομα των οποίων οριοθετεί τις εκάστοτε περιόδους του κινεζικού πολιτισμού. Η κεραμική είναι μία από τις σημαντικότερες μορφές της κινέζικης τέχνης. Περί το 4.500 π.Χ., κάθε νεολιθική κοινότητα είχε αναπτύξει τη δική της κεραμική. Κατά την εποχή του Χαλκού (21ος - 6ος π.Χ. αι.), όπου κυριάρχησαν διαδοχικά οι δυναστείες Χσία, Σανγκ και Τσου, διαμορφώθηκαν οι βασικές αρχές της κινέζικης κεραμικής. Την εποχή των Χαν (206 π.Χ. – 220 μ.Χ.), με τη δημιουργία του “Δρόμου του μεταξιού”, αναπτύχθηκε η συστηματική ανταλλαγή εμπορευμάτων και κοσμοθεωριών μεταξύ των γύρω χωρών, με την κεραμική να γνωρίζει μεγάλη άνθηση. Κατά τη διάρκεια των επόμενων αιώνων αναπτύχθηκαν νέες τεχνολογίες και τεχνοτροπίες στη δημιουργία των κεραμικών. Στη δυναστεία των Τανγκ (618-907 μ.Χ.), η κεραμική έφτασε σε πολύ ψηλό στάδιο τελειότητας. Την εμφάνιση τους έκαναν και τα πρώτα αγγεία από καθαρή άσπρη πορσελάνη, ενώ εξελίχθηκε ο περίφημος τρίχρωμος διάκοσμος από σμάλτο γνωστός και ως “Tang Sancai”.
ΚΑΘΑΡΗ ΠΟΡΣΕΛΑΝΗ
Καθαρή πορσελάνη, το είδος εκείνο του πηλού που με πρόσμιξη καολίνης και άλλων συστατικών γίνεται ένα υλικό άσπρο, εύπλαστο, αδιάβροχο, ανθεκτικό σε πολύ ψηλούς βαθμούς ψησίματος (περίπου 1400οC) και τόσο λείο, ώστε να δέχεται οποιοδήποτε διάκοσμο, χρησιμοποιήθηκε ήδη από τη δυναστεία των Τανγκ. Την εποχή των Σονγκ (960-1279 μ.Χ.) η χρήση της πορσελάνης καθιερώθηκε, έκαναν δε την εμφάνισή τους διάφορες ομάδες αγγείων με χαρακτηριστικό διάκοσμο και χρώμα εφυάλωσης. Ανάμεσα στις ομάδες αυτές περίφημες είναι οι πορσελάνες σελαντόν με πράσινη ανοιχτόχρωμη εφυάλωση και ανάγλυφο ανθικό διάκοσμο κάτω από αυτήν, καθώς και οι υποκίτρινες με ανάγλυφο και ζωγραφισμένο καστανό διάκοσμο. Την κεραμική των Σονγκ μιμήθηκαν και οι διάδοχοί τους Μογγόλοι Γιουάν (Δυναστεία Γιουάν, 1271-1368 μ.Χ.), οι οποίοι πλούτισαν την γκάμα των μονόχρωμων εφυαλώσεων με νέες πολύ λεπτές αποχρώσεις, όπως εκείνη του «γαλάζιου του σεληνόφωτος». Οι Μογγόλοι αφομοίωσαν τον ανώτερο κινέζικο πολιτισμό και συνέχισαν τη μακρά παράδοση στην τέχνη. Mέσω αμοιβαίων επιρροών, έκαναν την εμφάνιση τους στην Κίνα οι πρώτες μπλε - άσπρες πορσελάνες κάτω από περσική επιρροή.
ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΜΙΝΓΚ
Κατά τη δυναστεία των Μινγκ (1368-1644 μ.Χ.) ιδιαίτερη άνθιση γνώρισε η κεραμική. Στη νοτιοδυτική επαρχία Κιανγκχσί, τα αυτοκρατορικά εργαστήρια του Τσινγκ-τε-τσεν αποτέλεσαν το κέντρο της κεραμικής παραγωγής. Εκεί παράχθηκαν πορσελάνες μοναδικές σε σχήμα, υλικό και διάκοσμο, μονόχρωμες ή πολύχρωμες, με επιρροές σε ότι αφορά τα χρώματα του διακόσμου και πάλι από περσικά πρότυπα. Οι πορσελάνες αυτές, και κυρίως οι μονόχρωμες, εφυαλώνονταν με σμάλτο σε έντονα χρώματα. Η ταξινόμηση των κινέζικων κεραμικών σε ομάδες ή οικογένειες βασίζεται στα χρώματα, που χρησιμοποιούνταν στη διακόσμησή τους. Κατά τον 14ο αιώνα η κινέζικη κεραμική εμπλουτίστηκε με τη συστηματική χρήση του λευκού και μπλε διακόσμου κάτω από την εφυάλωση. Σταδιακά στα χρώματα αυτά προστέθηκαν και άλλα, όπως πράσινο, κόκκινο, κίτρινο και τεφρό, δημιουργώντας μία νέα κατηγορία αγγείων, που αποκαλείται «Ομάδα των πέντε χρωμάτων». Μία άλλη καινοτομία των Μινγκ είναι η τρίχρωμη εφυάλωση, με σμάλτο μελιτζανί, πράσινο, κίτρινο ή τυρκουάζ, που θυμίζει την κεραμική των Τανγκ.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΣΙΝΓΚ
Η πρώιμη φάση της περιόδου των Τσινγκ (1644-1912 μ.Χ.) φέρει το όνομα του Κανγκχσί, του σημαντικότερου αυτοκράτορα της δυναστείας. Η τέχνη των Τσινγκ μιμήθηκε σε μεγάλο βαθμό την τέχνη των Σονγκ και των Μινγκ. Η ομάδα κεραμικών αγγείων στην οποία κυριαρχεί ο διάκοσμος της «Πράσινης οικογένειας» είναι εξέλιξη της «Ομάδας των πέντε χρωμάτων» των Μινγκ. Πολύχρωμα αγγεία, μερικά από τα οποία με διάκοσμο μπλε-άσπρο ή μπλε - σελαντόν κάτω από την εφυάλωση, μιμούνται επίσης παλαιότερα πρότυπα. Οι πορσελάνες, αλλά και οι ψαμμόλιθοι Κανγκχσί θεωρούνται μοναδικά έργα, περιζήτητα από συλλέκτες σε όλον τον κόσμο. Την περίοδο των Τσινγκ χαρακτηρίζει η εμφάνιση πολλών νέων οικογενειών - ομάδων πορσελάνης, οι οποίες κατηγοριοποιούνται και διαμορφώνονται με βάση το χρώμα που επικρατεί στο διάκοσμό τους. Από τις περισσότερο γνωστές είναι η οικογένεια πορσελάνης με σκούρα κόκκινη εφυάλωση, δηλαδή η λεγόμενη «Οικογένεια με αίμα βοός», καθώς και άλλες όπως η «Μαύρη γυαλιστερή οικογένεια», η «Πράσινη της καμέλιας», η «Οικογένεια με χρώμα κίτρινο αυτοκρατορικό» και η «Ροζ οικογένεια». Μετά τα μέσα του 18ου αιώνα η κινεζική κεραμική, λόγω της πληθώρας των ευρωπαϊκών παραγγελιών, δέχθηκε σε μεγάλο βαθμό επιδράσεις από ευρωπαϊκά στοιχεία.
ΕΚΤΙΘΕΝΤΑΙ
Η κεραμική της κινέζικης συλλογής του Μουσείου περιλαμβάνει αντικείμενα από το τέλος της εποχής των Σανγκ έως και τη δυναστεία των Τσινγκ (12ος αι. π.Χ. –10ος αι. μ.Χ.), όπου τμήμα της εκτίθεται στην ανατολική πτέρυγα του πρώτου ορόφου.